Cumenti si fait unu sulitu de canna

de Flavio Colombo

 

Su sulitu est un’aina po sonai a sulidu, chi tenit su pitzu po ponni sa buca messau e tudau cun d-un’arrogu de ortigu. Is sulitus prus connotus tenint tres stampus ainnantis e unu apalas po essi tupaus cun is didus, ma fatu-fatu nd’agataus cancunu chi ndi tenit unu in prus, cumenti is chi faint me in Brabaxa. Innì e me in Logudoro su sulitu est connotu puru cumenti pipiolu, pipajolu o pìfaru. In Sitzìlia puru tenint un’aina de canna chi dd’assimbillat e ddi nant friscaletto.

Is ajajus nostrus est cumenti e chi dd’apant sempri connotu. A su tempus, dònnia pastori ndi teniat unu e ddu scidiat fai. Capassu ca cancunu ddu scidiat sonai puru, àterus fiant bonus a ddu fai frusiai sceti, po giogu. Oi su logu abini is sulitus s’agatant de prus est me in is concas de is zimineras, apicaus acanta de unu sedatzu o mancai arrimaus asuba de unu parastàgiu.

Sa mellus manera po imparai a fai unu sulitu de canna est sa de ndi copiai unu giai fatu. Iat a podi parri unu consillu tontu, ma est aicetotu chi si fait po is launeddas puru. Una borta agatau unu sulitu chi si praxat, su consillu est de castiai beni totu is medidas, de is stampus e de sa mannària de sa canna. Sa canna etotu est sa primu cosa de importu. Bolit sceberada beni. Is maistus nant ca bolit segada candu inghitzat a calai sa luna me in Gennàrgiu, aici sa canna no si pùdriat candu est sichendi e abarrat prus forti.

A dònnia manera, chi est ca no teneis unu sulitu giai fatu no ddi fait nudda, si donu is mesuras de unu chi sonat beni giai po contu suu.

Depeis aciapai un’arrogu de canna de 15 cm e 1,2 cm de diàmetru. A 6 cm de sa conca ddoi est s’annou, chi depit essi stampau cun d-una punta de tres o cuatru millìmetrus. Aintru depit essi totu allisau beni e limpiau cun cartavetrada, donendi sempri atentzioni a no ddu segai candu ddu traballais. Sa conca est messada cun d-un’angulu de 20° e bolit tudada cun d-un’arrogu de ortigu buddiu. Arregordai-sì de lassai unu tretixeddu buidu de longu chi serbit po fai passai su sulidu, e de no lassai mai chi s’ortigu bessat aforas de sa canna. In sa parti de ainnantis ddoi est unu primu stampu chi assimbillat a su chi tenint is cannas de s’òrganu de crèsia: unu retàngulu, atesu 1 cm de sa conca, artu 6 mm e longu 5 mm. Is àterus stampus funt totus tundus e mannus 4 mm. Is de ainnantis funt sgavaus aici: su primu est atesu 1 cm de s’annou de sa canna, su segundu est a 1,6 cm de su primu e s’ùrtimu est a 1,6 cm etotu de su segundu. Un’àteru arrogu de 2 cm de canna lìbera s’agatat abàsciu de s’ùrtimu stampu. Su stampu de palas s’agatat a 7 mm asuba de s’annou.

 

màgini pigada de pixabay

Pubricau su 27 de maju 2020

 

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.