Stòria
Stòria de Sardìnnia – Pisa, Gènova, is giugis
de Carlo Di Bella
Sa Sardìnnia, in custu tempus, teniat un’economia agropastorali: arrica meda de messarìtzia de loris de messadura, produsiat fintzas binu e nci fiant ortus chi portànt matas de olia, figuera, mela etc. S’allevamentu fiat de bacas, porcus e brebeis lassaus lìberus in su sartu de is biddas, chi no fiat arricu meda de cussòrgias po is brebeis comenti a oi, ma arricu de padentis mannus, chi portànt matas mannas de ìlixi, de suèrgiu, de arroli.
Stòria de Sardìnnia – Is giudicaus (Su guvernu e sa sociedadi)
de Carlo Di Bella
Su guvernu de is giudicaus, a comenti a cussu de sa parti manna de s’Europa de su tempus, fiat unu guvernu sennorili: est a nai ca, in d-unu cuntestu de predomìniu aristocràticu sustantziali, nci fiat una classi de lìberus e una de serbidoris. A is prus personis de importu ddis narànt donnus, e parit giustu a pensai ca custus nòbilis fessint cussas famìlias chi si fiant fatas meris, po continuidadi o truncamentu, in su tempus de s’indipendèntzia pigada de Bisàntziu.
Stòria de Sardìnnia – Is giudicaus (Is orìginis)
de Carlo Di Bella
Acabendi su poderi bizantinu in s’ìsula, po mori de sa cunchista araba de s’Àfrica de susu, sa Sardìnnia est abarrada isulada e megàt a fabricai, movendi de is maneras de guvernai bizantinas chi ddoi fiant innantis, formas originalis de istitutzionis polìticas indipendentis.
Storia de Sardìnnia – Su mediuevu sardu (Is bizantinus, Is morus)
de Carlo Di Bella
In su 534 p. C., su rennu vàndalu s’est arrutu asuta de is corpus de sa potèntzia militari de Giustinianu, imperadori bizantinu chi boliat, movendi de orienti, costituiri torra s’Impèriu Romanu. In s’òbera de cunchista cosa sua, s’imperadori est arrennèsciu a assugetai totu s’Àfrica de susu, is ìsulas Balearis, sa Sardìnnia, sa Còssiga, sa Sicìlia e parti de su cabu de bàsciu de s’Itàlia.
Stòria de Sardìnnia – Su mediuevu sardu (Presentada, Is vàndalus)
de Carlo Di Bella
No est fàcili a cumprendi is fatus de sa stòria sarda de su sèculu V a su sèculu X, in s’artu mediuevu, candu is vàndalus e is bizantinus ant ocupau s’ìsula e is arabus, infinis, dd’ant carrabulliada.
Su Cristianèsimu in Sardìnnia
de Massimo Madrigale su 30 mesi de argiolas 2017 Chi faeus arreferimentu a su chi at scritu Giuanni Frantziscu Fara, su cristianèsimu est lòmpiu in Sardìnnia in su sèculu I p.C. po mori de giudeus disterraus giai cunvèrtius a sa religioni cristiana. Po su chi pertocat custa boxi podeus finsas arremonai a Svetòniu chi in su…
Sa crèsia de su Rennu de Arbarei in Santu ‘Èngiu
de Lorenzo Argiolas su 24 mesi de argiolas 2020 Sa crèsia de Santu Baìngiu màrtiri in Santu ‘Èngiu est seguramenti una de is testimonias prus mannas de su mesuevu in Sardìnnia. Una crosidadi est su fatu chi siat s’ùnica crèsia in su cabu de bàsciu chi est dedicada a Baìngiu, su santu turritanu. Po is…