April 30, 2023

de Carlo Di Bella
Su guvernu de is giudicaus, a comenti a cussu de sa parti manna de s’Europa de su tempus, fiat unu guvernu sennorili: est a nai ca, in d-unu cuntestu de predomìniu aristocràticu sustantziali, nci fiat una classi de lìberus e una de serbidoris.  A is prus personis de importu ddis narànt donnus, e parit giustu a pensai ca custus nòbilis fessint cussas famìlias chi si fiant fatas meris, po continuidadi o truncamentu, in su tempus de s’indipendèntzia pigada de Bisàntziu.

de Carlo Di Bella
Acabendi su poderi bizantinu in s’ìsula, po mori de sa cunchista araba de s’Àfrica de susu, sa Sardìnnia est abarrada isulada e megàt a fabricai, movendi de is maneras de guvernai bizantinas chi ddoi fiant innantis, formas originalis de istitutzionis polìticas indipendentis.

de Carlo Di Bella
In su 534 p. C., su rennu vàndalu s’est arrutu asuta de is corpus de sa potèntzia militari de Giustinianu, imperadori bizantinu chi boliat, movendi de orienti, costituiri torra s’Impèriu Romanu. In s’òbera de cunchista cosa sua, s’imperadori est arrennèsciu a assugetai totu s’Àfrica de susu, is ìsulas Balearis, sa Sardìnnia, sa Còssiga, sa Sicìlia e parti de su cabu de bàsciu de s’Itàlia.

de Carlo Di Bella
No est fàcili a cumprendi is fatus de sa stòria sarda de su sèculu V a su sèculu X, in s’artu mediuevu, candu is vàndalus e is bizantinus ant ocupau s’ìsula e is arabus, infinis, dd’ant carrabulliada.