Màgini: Max Leopold Wagner, Casteddu 1926-27
Cavallièr Scrafingiu – Ùrtimu parti
de Danieli Sanna
Cun sa bessida de scena de s’infermera, fiat acabbada puru sa trassa de is duus amigus, e sa Sennora Adelina, beni prexada de su chi iat fatu, iat pigau su cumandu de sa cura, fiat intrada in s’aposentu de corcai, iat obertu s’imbuddicu aundi nci fiant is sanguneras e a su maridu dd’iat nau: «Prontu fùrria-tì e no mi fetzast su schivitosu!».
Su maridu, unu pagu intimoriu de sa boxi de cumandu de sa mulleri, si fiat furriau e sa mulleri iat incumentzau a ddi ponni is sanguneras: «Abarra-tì firmu chi ti pongu is sanguneras apitzu de paneri.»
Issu, spantau de su chi fiat faendi sa mulleri, iat circau de ddi preguntai comenti mai si fiat posta issa e no s’infermera, ma issa no dd’iat fatu nimancu chistionai e dd’iat nau: «Apu nau firmu e firmu abarrist, chi no ti seu ponendi bruvura, firmu e citiu siast!».
Ma issu, sèmpiri prus spantau: «Ma… e s’infermera chi m’at mandau su Dotori, no est bènnia?», e issa, sèmpiri prus arrennegada «A galera est andada, no mi dd’arregordist! A galera est andada cussa bella picioca, e ita ti fiast ponendi in conca, totu spullincheddu e beni beni profumau, m’as sbudiau casi totu s’ampuddita de su profumu, no mi fetzast furriai su stògumu, la’! Tui e cussu indìnniu de scomunigau de dotori, ma ita si festis postus in conca, eh? Ma lassa-mì s’ànima in paxi!».
Su Cavallieri, apustis de cussus fueddus prenus de feli de sa mulleri, fiat abarrau corcau in su letu, siddiu che balla, in su mentris chi sa mulleri ddi fiat ponendi is sanguneras apitzus de is nàdias; cussas bestieddas, apustis de pagu tempus, iant cumentzau a suciai beni beni su sànguni, tanti chi su Cavallieri iat intèndiu pitziai: «Ma ita est sutzedendi? M’intendu giai una spètzia de pitziori!».
E sa mulleri dd’iat nau: «Funt faendi su chi depint fai, e ita t’abetàst chi ti basànt su culu? Abarra atentu e firmu, e no ti tochis in paneri chi asinuncas ddas strecas.»
Is sanguneras, chentza de tenni strobus, sighiant a suciai su sànguni de su cavallieri, ma una de issas, sa prus atrivia, iat detzìdiu de fai una passillada prus a bàsciu, ma si-nci fiat dèpia spesai a lestru torra apitzu de cuddas nàdias mannas, biu chi in cussu bixinau nci fiat unu pudesciori chi no faiat a nci abarrai. Sa sangunera, mancai fessit arribada de logus chi in fatu de fragu lègiu no nci fiat nudda de brullai, no fiat arrennèscia a arresisti a is tròddius de su Cavallieri.
Circhendi de torrai apitzus de is nàdias, sa sangunera iat spitzulau malamenti su Cavallieri, chi ancora mesu amolentau de su sonnu, e scarèsciu de sa cura chi fiat faendi, iat cumentzau a si scrafi in sa parti aundi iat intèndiu spitzulai. Insandus su Cavallieri si-ndi fiat scirau totu in d-una borta, si fiat intèndiu una cosa moddi in is manus e iat pensau: «Cessu… ma ita est sutzèdiu? Cun totu cussu perdingianu fartziu e fasolu cun lardu chi apu papau a prandi, depit essi chi tròddia tròddia mi-nci seu cagau apitzus!». Ma portendi-sì is manus a su nasu no iat intèndiu fragu malu, perou castiendi beni su chi teniat in is didus si-nci fiat atzicau biendi sa sangunera chi ddu castiàt totu arrennegada!
«Agitòriu! Agitòriu! Adelina, aundi ses? Beni de pressi a innoi!» iat tzerriau su Cavallieri comenti chi fessit spiridau, movendi sa manu po si-nd’alliberai de sa sangunera, chi perou dd’abarràt apicigada beni beni a sa manu. Insandus iat sighiu a scutulai sa manu finsas a candu iat donau un’acollada prus forti arrennescendi a scavulai a terra sa sangunera.
Sa mulleri, intendendi is tzèrrius de su maridu, fiat curta de sa coxina totu atzicada, e lòmpia in s’aposentu de letu iat preguntau «E ita est sutzedendi imoi?» E su maridu, chi sighiat a s’atrotoxai in su letu comenti chi fessit un’anguidda schidonada coendi in sa braxi, dd’iat arrespustu: «Boga-mi-ndi de pitzus custas disgràtzias, Adelina! Fai de pressi, piga su sali e spartzina-mi-ddu in paneri.»
E aici sa mulleri dd’iat ghetau su sali e apustis, cun d-unu pannu, nd’iat bogau is sanguneras tirendi-si-ddas unu pagu a fortza, biu chi cuddas circànt de abarrai sucendi su sànguni.
Candu su Cavallieri si fiat torrau a pigai de totu cussa batalla chi iat fatu contras a is sanguneras, scramentau beni beni de su chi ddi fiat sutzèdiu, intra de sei iat nau «Custa borta Dotor Papereddus mi-dda pagat! Is sanguneras si-ddas ponit issu in culu! Cantu ndi bolit, e no a mei! Is sanguneras si-ddas procuru deu etotu cantu ndi bolit!», in su mentris chi fiat chistionendi, totu arrennegau, su Cavallier Scrafìngiu iat incumentzau cun cussu vìtziu de si scrafi in paneri. Aici iat sighiu a fai, in calichisiat logu s’agatàt, mancai in s’arruga etotu. Duncas, sa genti de Stampaxi, sèmpiri alluta e pronta a sminciri debilesas e pecaus de chinichisiat, po si fai calincunu scracàlliu chentza de tenni nudda de malu, dd’iant postu s’allumìngiu de Scrafìngiu.
