Fut unu bellu lìbburu benimindi.

GEORGE ORWELL – 1 9 8 4

Sighit de sa parti 3

Capìtulu – parti 4

But it had also been suggested by the book that he had just taken out of the drawer. It was a peculiarly beautiful book. Its smooth creamy paper, a little yellowed by age, was of a kind that had not been manufactured for at least forty years past…

Ma si-dd’iat fintzas consillau su lìbburu etotu chi nd’iat apena bogau de su cadàsciu. Fut unu bellu lìbburu benimindi. Su paperi lisu che crema, unu pagheddu grogànciu po s’edadi, fut de cussus chi no faiant prus de assumancu coranta annus. Podiat pensai, a dònnia modu, ca su lìbburu fut fintzas prus bèciu. Ddu iat biu in sa fentana de una butega mali trassada de carramatzinas, in d-unu bixinau degradau de sa bidda (pròpiu unu bixinau chi imoi no s’arregordàt) e fut abarrau cassau de unu spìnniu foras de contu po ddu possidi. Is cumponentis de su partidu si pensat chi no andint a una butega calisisiat (“a fai afàrius in su mercau lìberu” narànt), ma s’arrègula no fiat sighida aici a strintu, ca ddoi fiant unas cantu cosas, che cordonellas e lametas po barba, chi no faiat a si coberai in àtera manera.

Iat donau una castiada lestra a pe’ parti de sa bia e nci fut imbucau a una butega anca iat comporau unu cuadernu po duus dòllarus e cincuanta. Insaras no sciiat chi ddi serbiat po fai calincuna cosa. Totu fartau nci-ddu iat portau a domu aìnturu de una baligedda. Mancai no ddoi fiat scritu nudda, cumprumitiat sceti su ddu tenni. Su chi fut acanta de fai fut su incumentzai unu diàriu.

Custu no fut proibbiu de sa lei (nudda fut proibbiu de sa lei, de candu no ddoi fiant prus leis), ma chi ddu scoberriant dd’iant a ai seguramenti castigau cun sa morti o assumancu cun binticincu annus de campu po traballus fortzaus. Winston nc’iat stichiu su penninu in sa cannita e dd’iat suspida po ndi fai calai sa tinta. Sa pinna fut un’aina bècia perdali, imperada pagu bortas fintzas po firmai, e nd’iat coberau una, a scusi e a traballu, sceti po podi tocai su bellu paperi a colori de crema chi minesciat de essi scritu cun d-unu penninu beru e no de essi scarrafiau cun d-unu lapis calisisiat. Po nai sa beridadi no fut acostumau a scriri a manu. Foras de unas cantu puntas de billetu, acostumàt a detai totu a unu ditògrafu chi est craru ca no faiat a imperai po su chi depiat fai issu. Nc’iat stichiu sa pinna aìnturu de su tinteri e si fut pensau pagu pagu. Ddi fut pigau a tremi. Su marcai su paperi fut s’atzioni decisiva. A litareddas piticas e totu trotas iat scritu:

su 4 de Abrili de su 1984

Si fut sètziu acotzendi sa schina a sa cadira. Ndi-ddi fut calau unu sentidu de impotèntzia. Tantu po incarrerai no sciiat cun seguresa chi fut su 1984. Depiat essi prus o mancu cussu s’annu, biu ca fut bastantementi seguru ca teniat trintanoi annus, e creiat ca fut nàsciu in su 1944 o in su 1945; ma no si podiat mai stabbiliri cun seguresa peruna data sena de sballiai de unu annu o duus.

Po chini, totu a una borta ddi fut beniu a conca de si pregontai, fut scriendi custu diàriu? Po su tempus benidori, po is chi depint ancora nasci. Sa conca po una scutixedda fut abarrada pensendi a sa data pagu segura de sa pàgina, e insaras fut acanta de ddi calai guta po su fueddu in Neolìngua DUUSPENSAMENTUS. Po sa primu borta iat pigau cuscièntzia de s’importu de s’impìnniu chi iat pigau. E comenti si podiat comunicai cun su tempus benidori? Po su chi fut no faiat. O su benidori iat a essi assimbillau a su presenti, chi fut aici no ddu iant a ai ascurtau: oburu iat a essi diferenti, e sa situatzioni mala cosa sua no iat a ai bòfiu nai nudda.

Che unu tontu fut abarrau sètziu unu pagheddu de tempus castiendi su paperi. Su teleschermu iat cambiau a mùsica militari lègia, fut curiosu ca parriat ca no iat sceti pèrdiu su poderi de s’esprimi, ma si-nd’iat a essi fintzas scarèsciu su chi boliat fai a incarreru. Fut de una pariga de cidas chi fut aprontendi-sì po custu momentu, e no ddi fut passada mancu friga friga s’idea ca no serbiat àtera cosa si no coràgiu. Su scriri iat a essi stètia cosa bella a fai imoi. Totu su chi depiat fai fut a trantziri a su paperi su monòlogu scinitzosu e chena de acabbu chi fut furriotendi-ddi in conca giai de unus cantu de annus. E mancai, pròpiu insaras, finas su monòlogu si fut sciutau.

In prus is liagas de sa peddi iant pigau a scrafi una cosa de no asisti. No s’acunortàt a si scrafi, ca si ddu faiat is liagas s’iant a essi unfradas. S’ora fut passendi. Sceti de una cosa fut seguru, sa buidesa de sa pàgina chi teniat ananti, su scrafìngiu de sa peddi de su brutzu de su pei, su carraxu de sa mùsica, e su scimìngiu po su gin chi si fut bufau. Totu a una borta totu spriau iat incumentzau a scriri, cun pagu cuscièntzia de su chi fiat scriendi. Sa grafia pitichedda, ma de pipiu, fut sprata in susu e in bàsciu de su follu, arruendindi innantis is lìteras mannas e agoa finas is puntus:

Sighit…

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.