Cavallièr Scrafìngiu

Magini: Vittorio Alinari, Casteddu, Turri de s’elefanti 1913-14

de Danieli Sanna

Cavallièr Scrafingiu fiat unu Cavaliere del Regno d’Italia, e s’allumìngiu Scrafìngiu si dd’iant postu po su fatu chi, passillendi in s’arruga, dònnia cincu o ses passus allonghiàt sa manu e si scrafiat su paneri mannu chi teniat, circhendi de asseliai su papìngiu lègiu chi ddi beniat. Custu papìngiu a paneri ddi fiat bènniu apustis de una cura chi dd’iat prescritu Dotòr Papereddus po ddi curai sa pressioni arta.
Custu Dotori, connotu in totu Stampaxi, fiat bonu, cuscentziosu e visitàt finsas po de badas is poburitus; ma a issu puru, mancai ddu boliant beni totus, ddi fiat tocau un’allumìngiu: sigumenti a s’acabbada de sa visita naràt sèmpiri «imoi ddi scriu su papereddu» [1], intzandus dd’iant postu s’allumìngiu Papereddus.
Cavallier Scrafingiu, apustis chi s’amigu Dotori iat insìstiu meda po fai una sangria [2], fiat arrennèsciu a otenni is sanguneras, chi si-ddas iant portadas de Cabuderra. Ma comenti ddas iat bias, fiat andau ande su Dotori e dd’iat nau: «Ma pròpiu custus brèminis mi depu ponni? E aundi?».
E su Dotori: «Sa flebotomia est una cura antiga, e tenit is maneras suas chi tocat a arrespetai po otenni un’arresurtau bonu. Sa pressioni arta, stimau Cavallieri, no est una cositedda de nudda, no ti-ddu scarèscias mai chi tocat a dda curai! No nci funt cosas medas de fai, ma tocat a ddas fai comenti si spetat. Intzandus, is sanguneras ddas depis ponni asuta de is suercus, e tocat a nai chi custa est sa mellus manera e sa prus praticada in flebotomia, amigu miu stimau! Cumprèndiu m’as? Ascurtendi beni mi ses!? Ti biu unu pagu dudosu… ».
«Ma cali dudosu, seu impensamentau… seu avolotau!» dd’iat arrespustu su Cavallieri «Ma sighi-mì a nai… chistiona!»
«Alloddu!», iat torrau a fueddai su Dotori: «Custas sanguneras faint su trabballu insoru, sùciant su sànguni, e apustis po nci-ddas bogai bastat una putzadedda de sali e totu torrat a contu, amigu miu!»
Ma cussa conca tostada de su Cavallieri iat nau: «Su Dotori stimau, custa cosa chi mi depu ponni cussus brèminis in is suercus, no nci pensu nimancu, no mi-ndi chistionis prus!».
Ma su Dotori, chi ndi sciiat una prus de su tiàulu, dd’iat arrespustu: «Banda beni comenti bolis, ma custa cura dda depis fai! Po curai custa maladia, cussas bèstias chi schivis funt comenti de una manu santa, ti torrant a ponni apostu sucendi-tì su sànguni, cumprèndiu m’as? No seu brullendi, sa pressioni arta tocat a dda curai e in calincunu logu custas sanguneras ti-ddas depis ponni amarolla, o Cavallieri bellu!»
«Bandat benit, bastit chi custas sanguneras no mi-ddas fetzas ponni asuta de is suercus!»
«Ma la’ chi ses spassientziau! E intzandus, aundi ti-ddas fatzu ponni?».
Su Dotori fiat abarrau pensendi po unu pagu, apustis iat nau: «Ma, a nci pensai beni, ti-ddas podis ponni apitzu de is nàdias, àteru logu no nc’est. Po cussu depis abarrai beni beni corcau in su letu a strafanàriu [3] in susu! M’arrecumandu, depis abarrai firmu! Is sanguneras depint fai su trabballu insoru de assèliu, chentza de ddas strobai!»
E biu chi su Cavallieri iat acabbau de murrungiai, dd’iat fatu s’ùrtimu proposta: «Chistiona-ndi cun mulleri tua, custas cosas est mellus chi abarrint in domu. Ti mandu deu un’infermera de profetu, una fèmina chi si podeus fidai, de seguru no est una de cussas chi sprapagallant is cosas in totu su mundu, ddu scieus… chi innoi totu su logu est prenu de lìnguas malas… cumprèndius si seus? Custa infermera est una fèmina fidada, una fèmina àbili, e de profetu puru…eh eh eh … e meda puru, naraus chi tenit bellas prupas!»
Su Cavallieri, biendi s’arrisixeddu de s’amigu suu, custa borta iat pigau in cunsideru sa proposta, prexau po su fatu chi no si depiat ponni prus is sanguneras asuta de is suercus, ma puru po sa chistioni de s’infermera bella e pruposa chi dd’iat a essi mandau. A s’acabbada de sa visita, candu s’amigu nci fiat bessendi, dd’iat nau: «Cavallieri stimau! La’ chi depis abarrai firmu, stirrinau in su letu a culu in susu… m’arrecumandu, s’infermera is sanguneras ti-ddas ponit apitzus de su paneri… e cussa infermera sciit fait beni s’arti sua, tenit manixeddas dilicadas. Crasi ti-dda mandu.» Dotor Papereddus dd’iat fatu finsas s’oghitu, cun d-unu pagu de malesa.

Sighit in sa segundu parti

1. Su “papereddu” fiat un’imbuddicu fatu de òstia aundi su potecàriu poniat sa mexina chi iat scritu su Dotori in s’arretzeta. In s’antigòriu no esistiant is pìndulas (le pastiglie) e duncas is passientis depiant ingurti unu papereddu de òstia cun su pruini de is mexinas aìnturu. Custu Dotori naràt “imoi ddi scriu su papereddu” invecis de nai “imoi ddi scriu s’arretzeta”.
2. “sa sangria” in italianu est “il salasso”, e ddu faiant cun is sanguneras (le sanguisughe)
3. Strafanàriu = culu, paneri

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.