Sa furriada de Palabanda
In su 1812, po mori de sa carestia, sa mindighèntzia fiat spartzinada apetotu, su pòpulu si fiat morendi de fàmini, mentras sa corti Savoja biviat in su lussu e is meris mannus amanniànt is siendas insoru comporendi po nudda sa terra de is messajus famius. Sa burghesia pitica puru fiat sunfrendi: impreaus, sordaus, butegheris, e aici sighendi. E duncas fiant in medas a stai mali, genti studiada puru, intelletualis chi cumpartziant is bideas liberalis de Giuanni Maria Angioy.
In custu ambienti de misèria, fàmini e discuntentu, s’amànniat e si spàinat sa tìrria contras a s’urrei e a su guvernu. Unas cantu personis de cunditzionis sotzialis diferentis s’atòbiant in Casteddu in sa zona de Palabanda, aundi imoi nc’est su Giardinu botànicu de s’Universidadi, e cuncordant unu sciumbullu po sa noti de su 30 de su mesi de ladàmini. Su capu est Sarbadori Cadeddu, cun issu nci funt professoris de s’universidadi, abogaus, piscadoris, prateris, sordaus, maistus de pannu, peddajus, studiantis. Bolint ocupai Casteddu de susu, ma ddus scoberrint e ddus aciapant. Calincunu arrennescit a si fùiri, is àterus ddus bocint o ddus ponint in presoni.
Naca sa cosa dd’iat mòvia Stefano Manca di Villahermosa, òmini de su prìncipi Carlo Felice; su prìncipi naca boliat essi urrei in sa impasa de su fradi Vittorio Emanuele, ma sa cosa non dd’ant dimustrada. Abarrat cosa segura su sacrifìtziu de custas personis chi ant pèrdiu sa vida po sa libertadi insoru e de sa Sardìnnia. In su Giardinu botànicu una losa ddus arregordat.
Mitzas:
Francesco Casula, La rivolta di Palabanda, in Truncare sas cadena
https://truncare.myblog.it/2017/10/24/la-rivolta-di-palabanda/
Andrea Pubusa, Palabanda, La rivolta del 1812, Arkadia editore
