Giorgio Scarpati – scena 30
de Eleonora Mulas
Rentzu biit una truma de genti malàdia, ospedaus in d-un’acorru a una parti: est su logu de is pipius, pesaus de didas e crabas: unus cantu funt criaturas e bolint incuru de sighida e atentzioni (Lisandru Manzoni, Is sposus, cap. XXXV)
(…) in totu cuddas chèscias e in s’atropèliu de s’amuinu, iat cumentzau a ndi connosci un’amesturu strambecu de prìnchius e de bèlidus; finaschì fiat lòmpiu a un’intaulau astulau e scoscimingiau, chi de aìnturu ndi beniat cussu sonu strambecu. Iat postu un’ogu in d-una sperradura larga, intre duas tàulas, e iat biu unu corrali cun aìnturu barracas spartzinadas e, aici in cussas comenti in d-unu campixeddu, no s’infirmeria usuali, ma pipieddus corcaus asuba de mantalafeddus, o coscinus, o lentzorus stèrrius, o telus; e didas e àteras fèminas in fainas; e cussu chi prus de totu atiràt e ndi pigàt s’ogu, crabas amesturadas cun cussas e fatas agiudantis insoru; unu spidali de notzentis, comenti su logu e su tempus ddu podiant donai. Fiat, nau, una cosa curiosa su de biri calincuna de cuddas bèstias, strantàrgias e achietas asuba de custu o de cuddu pipiu, donendi-ddi sa tita; (…)
Innoi e innia fiant sètzias didas cun pipius in peturras; calincuna in d-unu tali fai de stima, de ponni in duda a chini castiàt, si ddas iat atiradas a cussu logu sa paga, o cudda caridadi sintzilla chi andat in circa de is abbisòngius e de is doloris.
Cun custu arrogheddu de “Is sposus” acabbat s’arressìnnia de literadura asuba de sa pesta in s’antigòriu. Tucìdidi e is àterus autoris s’ant amostau ita totu fiant is impestus in s’antigòriu. In sa simana de su Covid sa connoscèntzia scientìfica e s’organitzatzioni sociali de oindii si-nd’ant scabùlliu de cuddus acuntèssius arrorosus. Is suferèntzias mannas funt abarradas pruschetotu in spidalis e domus. Ma ita totu est sutzèdiu inguni aìnturu? Violèntzia a is fèminas, soledadi de is bècius, disisperu de is famìllias, giòvunus stronaus sena de scola: totu arresòlviu, totu scarèsciu, totu passau? E is bellus proponimentus de intzaras aundi funt acabbaus? Si pensamus d’essi imparau calincuna cosa in prus; abetamus unu mundu prus bellu; est arribbau? At a essi, bai e circa!
Mitzas:
http://www.circulturaledonberetta.it/mostra_scarpati/progetto.htm
A. Manzoni, Is Isposus, bortau de Rosària Spissu Melis, pg. 691-692, Casteddu 1988
Acapiau agatais su scritu a duas lìnguas
Innoi fait a ligi puru:
Tucìdidi: Candu sa genti si moriat de pesta in s’arruga e is chi sighint
